واریس چیست ؟ علل ، علائم و درمان واریس

علائم ، انواع و خطرات واریس چیست؟

رگ های واریسی رگ هایی متورم و در هم پیچیده اند که معمولا بر روی پاها به وجود امده و موجب درد و نارحتی میشوند. بسته به علائم و شرایط و ترجیحات فرد، طیف وسیعی از درمان های جراحی و غیر جراحی برای درمان واریس در دسترس است.

رگ های واریسی در زنان بیشتر از آقایان مشاهده میشود، همچنین واریس حالت ارثی و ژنتیکی هم دارد. آنها معمولا در سنین 30 تا 60 سالگی ایجاد شده و با افزایش سن بدتر هم میشوند.

درباره رگها :

وریدها یا رگها، سلول های خونی هستند که خون را از بدن به قلب منتقل می کنند (در حالی که عروق خون را از قلب به بدن می رسانند).

رگهایی که درست در زیر سطح پوست قرار دارند به عنوان “رگهای سطحی” شناخته می شوند در حالی که رگهای موجود در اعماق عضلات “رگهای عمیق” نامیده می شوند. رگهای دیگر ، به نام “رگهای ارتباطی” ، رگه های سطحی و عمیق را به هم متصل می کنند ، و باعث می شود خون بین آنها جریان یابد.

رگ هایی کارشان را به درستی انجام میدهند که دارای دریچه هایی یک طرفه اند که جریان خون را از یک جهت به سمت قلب روان میکنند.

علل واریس :

رگ های واریسی زمانی به وجود می آیند که دریچه های داخل رگها به درستی کار نکرده و اجازه میدهند که جریان خون به عقب برگردد. تجمع خون در ناحیه ی دریچه ی آسیب دیده موجب بزرگ شدن و کشیدگی ورید میشود. رگهای واریسی به صورت خطوطی به رنگ، سبز مایل به آبی، در زیر پوست ظاهر شده که ممکن است برجسته شده یا به صورت پیچ خورده و مخدوش دیده شوند.

رگهای سطحی در پاها متداول ترین مکان برای ایجاد رگهای واریسی است – که عمدتا به دلیل مشکلات در اتصالات وریدها (جایی که وریدهای مختلف به هم می پیوندند) در ران فوقانی ، پشت زانو و عضله ساق پا اتفاق می افتد. با این حال ، آنها می توانند در مناطق دیگر بدن (مانند بواسیر ، که رگهای واریسی در ناحیه رکتوم یا مقعد هستند) هم رخ دهند.

دلایل ایجاد و عوامل خطر :

 عواملی در ایجاد رگهای واریسی نقش دارند. این عوامل شامل :

• افزایش سن
• سابقه خانوادگی (استعداد ژنتیکی)
• جنسیت (زنان بیشتر از مردان تحت تأثیر واریس قرار دارند ، احتمالاً به این دلیل که هورمون های زنانه باعث شل شدن دیواره رگ ها ودر نتیجه موجب نشتی دریچه ها می شوند)
• چاقی
• بارداری
• مشکلات گردش خون ، همانند لخته شدن خون (ترومبوز)
• آسیب یا التهاب وریدها
• یبوست مزمن که ممکن است در ایجاد رگهای واریسی رکتوم (بواسیر) نقش داشته باشد.

فاکتورهای سبک زندگی نیز نقش مهمی در ایجاد واریس دارند. افراد شاغلی که به مدت طولانی میایستند مانند: پرستاران ، مهمانداران و معلمان ؛ بیشتر در معرض خطر ابتلا به واریس قرار دارند.

علائم واریس

علائم رایج عبارتند از:

• برجستگی یا پیچش ورید (های) آسیب دیده
• درد ناحیه آسیب دیده ، به ویژه پس از نشستن یا ایستادن به مدت طولانی
• تورم پاها
• احساس سنگینی و خستگی عضلانی در پاها
• پوست خشک ، پوسته پوسته شده و خارش دار در اطراف رگهای آسیب دیده
• گرفتگی عضلات پا در حالت استراحت ، به ویژه در شب
• تغییر رنگ (تغییر در رنگدانه) پوست اطراف مچ پا

برخی از زنان در دوران قاعدگی علائم بدتری را هم تجربه میکنند.

عوارض ناشی از واریس ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ممکن است پوست بالای رگهای آسیب دیده نازک و در نتیجه باعث بریدگی و زخم شود
• التهاب ناشی از لخته شدن خون یا آسیب به ورید (فلبیت)
• افزایش خطر ابتلا به لخته شدن خون در رگهای عمیق (ترومبوز ورید عمقی) متصل به رگهای واریسی

چگونگی تشخیص واریس

رگهای واریسی معمولاً قابل مشاهده هستند ، بنابراین به راحتی می توان از طریق ظاهر آنها، وجود واریس را تشخیص داد.  پزشک هم برای ارزیابی میزان واریس معاینه ی فیزیکی انجام می دهد.

همچنین پزشک ممکن است از شما بخواهد که سونوگرافی داپلر، که جریان خون و ساختار وریدها را بر روی مانیتوری نشان میدهد، انجام دهید. همچنین توسط این سونوگرافی میتوانید وجود لخته های خونی را مشاهده کنید. همچنین امکان دارد پزشک از شما بخواهد سونوگرافی دوپلکس که اسکنی پیشرفته تر است و تصویر را به صورت رنگی نشان میدهد، انجام دهید.

ممکن است از آزمایش دیگری  معروف به پلتیسموگرافی هوا (APG) ، که برای  تشخیص بهتراینکه تا چه حد رگ ها کاراندازه گیری جریان خون از طریق وریدها و شریان های پا را انجام میدهند؛ استفاده شود.

درمان واریس :

درمان واریس ممکن است از نظر پزشکی لازم نباشد مگر اینکه علائم واریس مشکلی ایجاد کنند. با این حال ، برخی از افراد ممکن است به دلایل زیبایی و اینکه انها از ظاهر رگهای واریسی خود ناراضی هستند، بخواهند  آن را درمان کنند.

اگررگهای واریسی کوچک باشند و خیلی اذیت کننده نباشند ، ممکن است استفاده از جوراب های الاستیک  که فشاربر واریس وارد میکنند ،توصیه شود. جوراب واریس در طی فعالیتهای روزمره پوشیده شده و به فشرده سازی رگها کمک ، از کشیدگی آنها جلوگیری کرده و هر گونه ناراحتی یا درد را محدود می کنند.

برای موارد مشکل سازتر ، از طیف وسیعی از درمان ها – جراحی و غیر جراحی – برای بستن یا از بین بردن رگ های واریسی استفاده میشود. گاهی اوقات امکان دارد از ترکیبی از تکنیک های درمانی استفاده شود. متد های درمان رگ های واریسی در 25 سال گذشته به طور قابل توجهی تغییر کرده ؛به ویژه متدهای درمانی کمتر تهاجمی که نیازی به ماندن در بیمارستان ندارند ،توسعه یافته اند و همچنان این متدها در حال پیشرفت و تغییر وگسترش هستند .

درمان غیر جراحی :

1- اسکلروتراپی

اسکلروتراپی شامل استفاده از یک سوزن ظریف برای تزریق محلول ویژه به ورید آسیب دیده میشود. این محلول باعث تحریک پوشش ورید و باعث سخت شدن (اسکلروز) و بسته شدن آن می شود. بنابراین از ورود خون به آن قسمت از ورید جلوگیری شده ودر نتیجه خون مجبور می شود ازرگهای سالم تری عبور کند.

رگ های عمقی واریس را میتوان توسط اسکلروتراپی هدایت شده توسط سونوگرافی (UGS) درمان کرد. پزشک میتواند توسط سونوگرافی دوپلکس ،ورید را بر روی مانیتور مشاهده کرده و سوزن را درون ورید هدایت کند.

اکثر افرادی که تحت درمان اسکلروتراپی قرار گرفته اند با حداقل عوارض جانبی به نتایج خوبی می رسند. با این حال ، اسکلروتراپی برای همه مناسب نیست. عواملی مانند بارداری ، وجود اختلالات  مربوط به لخته شدن خون و حساسیت به محلول اسکلروتراپی از موارد منع مصرف این روش درمانی است.

2- درمان لیزری درون رگی

در این روش برش کوچکی در انتهای ورید آسیب دیده ایجاد شده و یک کاتتر (لوله) که توسط اسکنر اولتراسوند هدایت شده، وارد رگ میشود. هنگامی که لوله در جای خود قرار گرفت ، از گرمای تولید شده توسط لیزر یا انتشار دهنده فرکانس رادیویی برای ذوب یا از بین بردن رگ استفاده می شود.

درمان جراحی :

اگر توسط سونوگرافی نشان داده شود که محل اتصال رگ های واریسی به درستی کار نمیکنند، معمولی ترین روش درمان آن ، متد بستن محل اتصال ورید واریسی توسط جراحی است (معمولا در قسمت فوقانی ران،پشت پا و یا در عضله ی ساق پا این اتفاق میافتد). این جراحی شامل ایجاد برشی کوچک در پا ، تعیین محل اتصال رگ و بستن ورید واریسی میشود. رگ در جای خود باقی مانده و فقط از عبور جریان خون در ان ورید جلوگیری میشود.

یکی دیگر از روشهای جراحی برای درمان وریدهای واریسی سطحی “سلب ورید” است ، در این متد محل آسیب دیده ورید به طور کامل برداشته می شود. برش کوچکی در دو انتهای ورید آسیب دیده در پوست ایجاد شده و محل اتصال ورید واریسی آسیب دیده به ورید بزرگتر قطع میشود. سپس توسط وارد کردن یک سیم انعطاف پذیر ، ورید آسیب دیده خارج و از بین برده میشود.

هر دو متد جراحی را میتوان تحت بیهوشی عمومی یا کلی و یا بهوشی توسط ستون فقرات،انجام داد. نوع بیهوشی توسط جراح انجام دهنده جراحی تشخیص و تعیین میشود.

طیف وسیعی از تکنیک های جراحی دیگری ممکن است تحت شرایط متفاوت نیز مورد استفاده قرار گیرد.

جلوگیری ازایجاد واریس:

کارهایی که برای جلوگیری از ابتلا به واریس میتوانید انجام دهید شامل موارد زیر است:

• بطور منظم  و مداوم تمرین ورزشی انجام دهید.
• بدن را در وزن سالم خود حفظ کنید.
• از استفاده از لباس های تنگی همانند جوراب شلواری های بلند که پاها، کشاله ران یا کمر را منقبض میکند، بپرهیزید.
• ازداشتن یبوست جلو گیری کنید. به عنوان مثال میتوان با خوردن غذاهایی با فیبر بالا از داشتن یبوست جلوگیری کرد.
• هنگام ایستادن بلند مدت، هر چند دقیقه یک بارفشار وزن خود را از پایی به پای دیگر انتقال دهید.
• چند بار در روزپاهای خود را برای مدت زمان کوتاهی توسط دراز کشیدن و گذاشتن بالش زیر کمر خود، بلند کنید.

کلید واژه : واریس چیست ، انواع واریس ، درمان واریس